Faeöer, de herkansing. Walvissen moord ''Grandadráp" weerzins wekkend!

Het is net een schoolreisje, om 6 uur in de morgen liep de wekker af en maakten wij broodjes en koffie voor onderweg. De boot zat van buiten onder een dun laagje vulkaanstof, de naweeën van de uitbarsting van 1973. In de de haven van Heimaey joeg zo nu en dan een forse windvlaag over het water, dus ik zat al voorzichtig na te denken aan een tweede rif, maar buiten de haven aangekomen was zelfs ons standaard eerste rif overdreven. Het werd een lichte wind overtocht en bij zulke gelegenheden hebben wij de elektrische stuurautomaat altijd aan bij achterlijke wind, maar op de tweede dag brak de drive belt en moesten we zelf sturen. Gelukkig ging het later iets harder waaien zodat voor de nacht de windpilot weer de betrouwbare stuurhulp werd en wij wat rust konden nemen. Onderweg werden wij opgevrolijkt doordat wij in een grote kudde met Grienden belanden.
Bij de aankomst in de Faeröer, het mooie en ruige land met zijn vriendelijke bewoners , hebben wij een beetje een onbestendig en ambivalent gevoel over de eiland bewoners. Een maand geleden hebben deze lieden 144 Pilot- whales afgeslacht in een orgie van agressie en bloed. Een onnodige moorddadige actie vinden wij, misplaatst in deze tijd.
De Faringers zien de jacht op de Griende, de "Grindadráp" als een verworven cultureel historisch recht, waarvan jaarlijks ongeveer 1000 dieren het slachtoffer zijn. Volgens de Faringers zijn er ongeveer 780 000 Griendes in de Noord Atlantische Oceaan en omdat zij de jacht niet uit commercieel oogpunt uitoefenen zou er geen sprake van bedreiging voor de Walvis zijn.
De Faringse autoriteiten hebben buitendat de milieuwetten aangescherpt en controleert een dierenarts de Griende slachting (zeg maar de dieren Joseph Mengele), kijk dan gaan ze natuurlijk lachend hun ondergang tegemoet. De Faringers verdedigen dit zogenaamde Cultuur Historisch recht met hand en tand, dan wordt iedere buitenlander met argwaan bekeken en vooral met fototoestel moet je erg oppassen voor intimidatie en agressie. In vroeger dagen was het een kwestie van overleven op deze kille ruige rots klomp in de oceaan, men ging massaal met bootjes de zee op om zo de Grienden in de val te jagen in een van de vele baaien. Roeiend en zeilend was de uitkomst onzeker en ontsnapten vele Walvissen, maar succes betekende een winter zonder gebrek aan eten. Voor de vissers was het ook niet geheel van gevaar ontbloot.
Tegenwoordig is er van noodzaak geen sprake, alle producten zijn elders te verkrijgen en met de zwaar gemotoriseerde boten is er voor de Griende geen ontsnappen meer mogelijk zonder enige risico voor de visser. Zoveel bedreigde medeschepselen zijn weer vermoord, waar wordt de mensheid eens een keer wakker want de Faeröer is zeker niet de enige plek waar dergelijke uitroeiingen plaats vinden, denk maar aan de wildparken in Afrika, de walvis jacht van Noorwegen en Japan en niet te vergeten de enorme vissersboten die kilometers grote fijnmazige netten door de oceanen sleuren en alles verwerken tot vismeel. Met dit laatste schijnen ook onze Nederlandse vissers zich zo nu en dan bezig te houden.
Woensdag avond ben ik in het Clubhuis van de plaatselijke watersporters wezen koffie drinken, bier of iets anders is hier niet voorhanden. De leden zijn erg vriendelijk en spraken meestal goed Engels. Vanavond spraken zij over de Grindadráp, die zij zien als een vorm van visserij die de bewoners aan voedsel en andere zaken helpt. Volgens hun wordt alles van de Pilot Whales gebruikt.
Om er aan mee te doen moet je een cursus gevolgd hebben zodat je in staat bent om de walvis in een keer te doden, de hele procedure werd mij omstandig uitgelegd met de diverse attributen erbij, het is een beetje het equivalent van het schiet masker voor runderen van onze eigen slagerijen. Natuurlijk werd mij gevraagd naar onze mening? Onze antipathie tegen deze dierenkwelling werd begrepen, maar uiteraard gepareerd met argumenten over de visserij en of ik soms veronderstelde dat alle voedsel clean in de supermarkten groeide en meer van dat soort loze frasen. Maar na verloop van tijd was er een redelijk gesprek mogelijk. Er was nog niet zo lang geleden door het Autonome parlement een wet aangenomen waarin een ieder die in de omgeving van de Faeröer Griende 's ziet, dit verplicht moet melden op straffe van een stevige boete. Deze wet wordt nu waarschijnlijk schielijk weer ingetrokken omdat vooral cruise schepen hun eiland daardoor niet meer aan willen doen. Naar mijn overtuiging komt dit meer door de afschuw van de toeristen die zich aan boord bevinden over deze achterhaalde jacht op de Pilot Whales, dan de angst van de kapitein om een boete te krijgen wegens het verzuim van een groep Griende 's aan te melden voor hun ondergang.
Een van de moordenaars met een "licence to kill" had ook wel humor, want hij had een zwart shirt laten bedrukken met de tekst "Sea shephard, crew member" De officieuze Paul Watson kledij en wilde aldus gekleed aan de Grindadráp meedoen. Ik heb niet echt de indruk dat een gesprek zoals dat van ons met de heren veel zal bijdragen tot de oplossing van het probleem. Het is meer een uitwisseling van tegenstrijdige zienswijzen.
Het probleem van de Grindadráp zit volgens mij veel dieper. De Faringers kregen halverwege in de 19e eeuw pas vrijhandel rechten, toen werd namelijk het Deense Handels monopoly afgeschaft, dit monopoly kwam in de praktijk neer op zware uitbuiting van de eilanders. Hongersnood was als gevolg daarvan schering en inslag.
De hierop volgende bescheiden opkomst van de eilandse economie was gebaseerd op alleen de visserij, dus een zogenaamde monocultuur. Alle internationale prijsschommelingen en schaarste van de vis had een negatief gevolg voor de geïsoleerde eilanden groep en het welzijn van zijn inwoners.
Er zijn tegenwoordig twee zaken belangrijk in het beleid van Faeröers autonome regering; Dat is in de eerste plaats het doorbreken van deze monocultuur, door de industrie en het toerisme te bevorderen. Het nieuwste wiel aan deze beleids- wagen is momenteel het zoeken naar olie en gas.
Het tweede punt is echter de vraag of men onafhankelijk van Denemarken wil zijn of onder diens vleugels wil blijven. Denemarken draagt momenteel meer dan een derde bij aan de eiland begroting, maar als er in de toekomst werkelijk revenuen zullen vloeien uit de olie en gas winning dan zal de roep om zelfstandigheid zeker weer toenemen.
Om kort te gaan hebben de Faringers pas sinds de tweede wereldoorlog de wind in economisch en onafhankelijks opzicht een beetje mee. De uitbuiting en betutteling van het verleden hebben zij voornamelijk door zelf goed te reageren op de geboden omstandigheden en continu druk uit te oefenen achter zich gelaten en daar zijn zij terecht behoorlijk trots op.
Zo ontwikkelden de Faringers een sterk zelf- bewustzijn voortkomend uit de hardheid van het leven op deze steenklomp in de oceaan en de betrokkenheid van de bewoners bij de gehele bekende geschiedenis van deze bewoning. De Faringers hebben hierdoor een barricade mentaliteit als het om inbreuken of vermeende inbreuken op hun zelfbeschikking gaat en zullen deze in alle facetten met hand en tand bestrijden.
Welke interne meningsverschillen zij ook onderling uitvechten, naar buiten toe zijn zij eensgezind en staan schouder aan schouder. Ik heb niet de indruk dat de eilanders zich in een internationale discussie ooit gewonnen zullen geven over het onderwerp 'Grindadráp', het blijft een loopgraven oorlog, een statisch front zonder vooruitgang.
De enige mogelijkheid is als er een interne beweging opgang komt die dit culturele gebruik omvormt met een andere invulling. Andere methodes zullen ons eigen democratisch gehalte veel geweld aan doen, zoals bijvoorbeeld van een economische boycot ( bij de Servische agressie hielp het ook helemaal niets) of misschien een gewelddadige verovering van de Faeröer. Ook iets wat te belachelijk voor woorden is.
Een kleine mogelijkheid is nog druk op de Deense regering uitoefenen. Maar die zullen ook niet staan te juichen bij welke actie dan ook tegen dit zogenaamde 'culturele' gebruik. Het zal hun eigen positie voornamelijk aantasten. Zolang de Faringers de Grindadráp als normale visvangst zien zit de zaak in een impasse.
Misschien moeten we wachten op het moment dat de Griende 's eindelijk terugslaan en met z'n allen als een dol geworden Moby Dick de vissersbootjes aanvallen en onderste boven gooien, een aantal van de vissers pletten en een paar doormidden bijten, de rest kan in het koude water naar wal zwemmen waar hun helpers ze met de speciale walvis haak in de rug kunnen slaan en op het droge trekken! Dit is natuurlijk fantasie, maar wel een hele aardige fantasie!
Wel een hoopvol gegeven is de stelling name van de Duitse Cruise maatschappij 'AIDA Cruises' die niet meer naar Tórshavn wil, nu de Faeröer regering een wet heeft aangenomen die een ieder verplicht om walvissen, als ze gespot worden aan de autoriteiten te melden zodat ze kunnen worden afgemaakt! Bij het in gebreke zijn hiervan volgt een forse boete of zelfs gevangenis straf!!!!!
Op de Orkney eilanden vonden wij hier een krantenartikel over, die hiernaast staat afgebeeld.
Om nu nog iets aardigs over de Faeröer te vermelden is voorlopig van de baan, wij zijn vertrokken naar de Orkney eilanden, tot ziens!